Hver er tilgangur kvótakerfissins?

þrátt fyrir að umræðan síðustu ár um kvótakerfið hafi verið heit, finnst mér eins og undanfarið eða eftir fall fjármálakerfisins hafi umræður um skuldir sjávarútvegsins og hugsanlegar breytingar á kvótakerfinu verið af svo skornum skammti að maður spyr sig hvort  um markvissa þöggun sé að ræða.

Einhvern veginn segir heilbrigð skynsemi mér að atvinnumál hljóti að snerta fjárhag heimilanna og að allra leiða eigi að leita,  til að koma í veg fyrir fjárhagsleg áföll þeirra, að það sé jafn mikilvægt að viðhalda eða auka atvinnutækifæri eins og að fella niður skuldir eða afnema verðtryggingu af lánum hjá fólki og fyrirtækjum.  Það hlýtur að vega þungt að skapa atvinnu og gera með því fólki kleift  að standa undir rekstri fjölskyldunnar og þar með borga af lánunum, það kallast allavega á við möguleikann um niðurfellingu skulda.

Alltaf hafa verið uppi háværar deilur milli fólks sem er á móti kvótakerfinu og þeirra sem eru hlynnt því, eiginlega alveg frá því að það var sett á ,allavega man ég ekki til þess að friður og sátt hafi nokkurn tímann  ríkt um þetta kerfi og hafa háværar kröfur um réttláta skiptingu auðlinda alltaf poppað upp með reglulegu millibili.  Á móti slíku tali mæla þeir sem segjast hafa borgað dýru verði fyrir sinn rétt til að sitja einir að auðlindinni og að um sameiginlega auðlind sé ekki að ræða heldur sé um hreint eignarhald að ræða og ef ríkið ætli að breyta því eithvað gæti skapast skaðabótamál þar sem ríkið yrði að endurgreiða eigendum kvótans andvirði hans.

En til þess að reyna að skilja á milli og reyna að mynda mér sjálfstæða skoðun á málinu verð ég að skoða það frá báðum hliðum og gera upp við mig hvaða hluti kvótakerfisins sé skynsemi og hvað ekki, getur verið að báðir aðilar hafi nokkuð til síns máls, við fljótlega skoðun er ég alveg sammála því að stjórnun fiskveiða er nauðsynleg til að tryggja að ekki verði stunduð ofveiði og að komandi kynslóðir geti líka haft atvinnu af fiskveiðum eins og við höfum alltaf gert enda er það augljóst að við vorum farin að veiða of mikið og ganga virkilega nærri fiskistofnunum áður en kerfið var sett á ,enda var aðalmarkmið kerfisins að spyrna við ofveiði og þar með verndun fiskistofna það er nefnilega eins með hafið og sauðkindina, þú getur rúið oft en þú fláir bara einu sinni.

Síðar í þróun þessa kerfis er samt eins og markaðsöflin og hugmyndir kapitalisma hafi náð að setja mark sitt á þessa annars skynsömu nægjusemi í nýtingu auðlindanna, og græðgin hafi náð að fá útrás í annarri mynd eða innan kerfisins sjálfs.  Farið var að setja þetta upp sem framseljanlegar veiðiheimildir og rétturinn til að stunda fiskveiðar í atvinnuskyni gátu orðið markaðsvara og breyst í eithvað fyrirbæri sem menn í landi sem ekkert höfðu með útgerð að gera gátu farið að spila með í sínum leikjum, og úr varð einskonar brask með heimildir í verbréfahöllum og bönkum.  Á endanum er kvótakerfið orðið eithvað sem hefur ekkert að gera með að veiða og selja fisk , enda voru það bara bjánarnir sem héldu því áfram, heldur að græða á sölu eða leigu á heimildinni til að veiða fisk.

Ég hef oft borið þetta saman við það að vera sendibílstjóri en það er starf sem ég hef aðeins komið við ef ég fengi úthlutaðan kvóta á flutningi á vörubrettum. Ég gæti þá sent inn upplýsingar til samgönguráðuneytisins um hve mörg bretti af vörum ég hefði flutt á síðasta ári og fengið úthlutaðan rétt(kvóta) hjá ráðuneytinu til að flytja sama magn á næsta ári.  Öllum öðrum yrði svo bannað að flytja vörubretti með vörum nema hafa til þess tilskilin leyfi ,sem þú gast að vísu keypt þér ( vist verð á bretti )
Síðan er hægt að ímynda sér að málin kæmust á það stig að ég gæti bara setið heima eða í útlöndum og leigt einhverjum aumingjans manni sem vill sjá um þessa flutninga og hirða af honum arð af vinnunni hans,láta hann bera allan kostnað af að eiga bílinn og reka hann. Best væri líkingin og sem næst fyrirmyndinni ,kvótakerfinu,, ef ég gæti haft meira útúr öllu saman en sendibílstjórinn sjálfur og ég tala ekki um ef markaðsverð á flutningsréttinum væri svo hátt að það tæki mann sem kaupir hann 10 ár að vinna til baka stofnkostnaðinn.  Nú ekki væri verra ef ég gæti farið í bankann og veðsett réttinn til að flytja vörubretti og slegið útá hann svo svimandi upphæðir að ég þyrfti aldrei að vinna framar ,hvorki ég né næstu kynslóðir sem ég get af mér.

Ég veit ekki með þig en fyrir mér er þetta ekkert annað en fyrirkomulag letingja sem hneppir með klókindum annan mann í þrældóm til að þurfa ekki að hafa fyrir lífinu sjálfur, og heldur að hann sé yfir samborgara sinn hafinn.  Þetta minnir mig á sögu sem ég heyrði um hegðun franskra ofríkisspjátrúnga á miðöldum sem skattlögðu sólarljósið þannig að ef þú reyndir að spara olíuna á ljóslampanum með því að hafa veglega glugga á húsinu þínu þá varðstu bara að borga skatta eftir gluggastærð.  Þess vegna sjást í Frakklandi svona mörg hús með smáum gluggum í húsum frá miðöldum þar sem blessaður almúginn var að reyna að draga úr útgjöldum heimilanna.

Vissulega hafa verið uppi háar raddir um réttlæti undanfarið, fólk hefur verið hlunnfarið af samskonar oflátsspjátrungum nú eins og á miðöldum þetta hefur ekkert breyst það er einfaldlega alltaf einhver hluti fólks sem telur sig eiga rétt á  frímiða í gegnum lífið án þess að þurfa að hafa fyrir því, telur sig eiga einhvern aðalsrétt í samfélagi manna vera borinn til fríðinda og munaðar á kostnað hinna.

Ég verð að segja að þetta kvótakerfi og innviðir bankanna ,eins og þeir voru orðnir og eru kannski enn, eiga greinilega margt sameiginlegt og það vekur furðu mína að ekki sé meira um það að fjölmiðlar sameini krafta sína og afhjúpi þessa vitleysu og komi fiskveiðistefnunni með þeim takmörkunum á nýtingu í sem bestan farveg og vandi sig til að stuðla að réttlátri og  skynsamri nýtingu á auðlind hafsins öllum til handa.
Það er jafnsjálfsagt að manneskja geti notið auðlindar náttúrunnar sér til framdráttar og fiskurinn í sjónum er jafnmikið hluti af náttúrunni og sólarljósið og það hefur e.nginn maður umfram annann, rétt til að skattleggja hinn og meina honum aðgang eða útiloka möguleika annars manns eða konu til að starfa við það sem hann eða hún kýs sér.

Ég hef heyrt allskonar útfærslur í átt til sátta um þetta kerfi og mér þætti gaman að sjá forystumenn flokkanna ræða þessi mál almennilega sérstaklega nú þegar nýfrjálshyggju kapítalismi hefur verið dreginn undir ljóskastara réttlætisins hjá fólkinu í landinu og hækkandi kröfur um sparsemi, aðhald og aukna visku og jafnræði í úthlutun gæða landsins.

Markvissar hugmyndir til lausnar kvótadeilunnar hafa verið lagðar fram sem tillögur á Alþingi af Frjálslinda flokknum og virðast einhverra hluta vegna ekki fá neina athygli heldur lenda sem óafgreidd mál í einhverjum nefndum þingsins.Samkvæmt samtali sem ég átti við Guðjón Arnar formann flokksins hafa þeir gert ítrekaðar tilraunir á alls konar útfærslum og málamiðlunar tillögum um breytingar á kerfinu sl 3 ár en það virðist ekki fá neinn hljómgrunn meðal þeirra sem með völdin fara og læðist að manni sá grunur að áhrifamenn í Íslensskum stjórnmálum hafi einhverra persónulegra hagsmuna að gæta.
Islandshreyfingin viðraði einnig einhverjar hugmyndir um opnun fyrir veiðar smábáta en sökum þess að þeir náðu engum á þing er skiljanlegt  að þeirra málflutningur sé strand.

Gaman væri að vita hvort hitt fyrirhugaða framboð grasrótarhreifingarinnar um nýtt lýðveldi hefur einhverja markvissa skoðun eða stefnu í þessum málum og er ég viss um að frjálslyndir myndu glaðir þyggja það að einhverjir aðrir en þeir berðust með þeim gegn þeim glæpsem drýgður var gegn þjóðinni ,brot gegn mannréttindum sem allir aðrir flokkar og sérhagsmunapotarar hylma yfir með svo grunsamlegri þögn.

Sjálfur hef ég gengið með hugmyndir í maganum um kvótakerfið í mörg ár en í hvert skipti sem ég viðra þær við einhvern sem betri skilning þykist hafa á málinu hef ég alltaf fengið þá tilfinningu að ég hlyti að vera of fáfróður til að skylja það að þetta væri arðbærasta leiðin og eiginlega að ég ætti nú bara að viðra þessar hugmyndir mínar einhverstaðar annarstaðar, þetta væri of flókið.

Þegar ég hef haldið fram þeirri hugmynd að réttast væri að skipa lögsögu kringum landið sem eign landsmanna segjum 12 mílna landhelgi sem er utan kvótakerfisins, að allt kvotakerfið væri utan þess og togveiðar sem skemma koralla á hrygningarsvæðum væru bannaðar innan þeirrar landhelgi þá hef ég oftast mætt fúlum viðbrögðum kvótasinnanna.
Þar sem ég er nú bara af sjómansættum en ekki sjógreifaættum og lítið sem ekkert fengist við sjómennsku þá hef ég iðulega fengið þá tilfinningu að ég væri að míga utaní tré í annara garði en samt hef ég aldrei hitt neinn sem gat útskýrt og fært fyrir útskýringum sínum rök.

Með þessum skrifum kalla ég því eftir umfjöllun og óska eftir opinberri stefnu grasrótarhreyfingar þeirrar er kennir sig við nýtt lýðveldi Islands.